Bardzo rzadko możemy o tym usłyszeć, a jednak wg badań depresja dziecięca istnieje. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba chorujących osób młodych na depresję podwoiła się. Takie dane prezentuje NFZ i tak na przykład w 2017 roku dzieci cierpiących na zaburzenia afektywne było 12 tysięcy, natomiast w 2021 już 25 tysięcy. Niepokojący jest w ogóle fakt, że u tak młodych osób diagnozowana jest depresja oraz to, że posiada wysoki wskaźnik rozpowszechniania. Ukazują to również dane Komendy Wojewódzkiej Policji: w pierwszym półroczu 2022 roku ilość samobójstw wśród młodych w wieku od 7 do 18 lat było aż 1244. Dla porównania w roku 2017 samobójstw zanotowano 730. Zdiagnozowanie depresji młodzieńczej nie jest łatwe, m.in ze względu na to, że wiek dojrzewania czy też etap dzieciństwa niesie ze sobą różne trudne zachowania, które są normalne, rozwojowe. Trzeba wykluczyć inne przyczyny występujących objawów, np. schizofrenia, używki czy zaburzenia adaptacyjne. Ważne żeby wiedzieć co jest normą u dojrzewających nastolatków.

Najważniejsze objawy depresji wśród dzieci i młodzieży to przede wszystkim długotrwałe obniżenie nastroju. Brak nadziei, rozdrażnienie, złość, rozstrojenie, u dzieci przejawia się w postaci agresywnych zachowań, autodestrukcji, zwiększonej drażliwości, problemów z koncentracją uwagi oraz trudnością z zapamiętywaniem. Dlatego też u dzieci które cierpią z powodu depresji czasem stwierdza się zaburzenia zachowania lub ADHD. Dzieci często z powodu problemów z nauką nie chcą chodzić do szkoły, towarzyszy im przy tym silny lęk. Bardzo często dzieci są wrażliwe i nadmiernie reagują na krytykę. Pojawia się wycofanie społeczne, dziecko przestaje brać udział w życiu społecznym.

Charakterystyczna jest niechęć do wcześniej lubianych czynności, utrata dotychczasowych zainteresowań. Ważnym sygnałem dla rodzica oraz najbliższych osób z otoczenia dziecka są wypowiadane niepokojące zdania np. “chciałbym zasnąć i się już nie obudzić” lub inne pod którymi kryją się myśli samobójcze. U mniejszych dzieci objawy depresji to głównie będą dolegliwości somatyczne, np. bóle brzucha, głowy, żołądka, przestają mówić, następuje regres rozwoju, może pojawić się moczenie nocne, problemy ze snem. U maluchów to trudne do zdiagnozowania, ponieważ nie potrafią określić co im dolega, dlaczego źle się czują. Depresja u nich może przebiegać nietypowo. Depresja jest związana z funkcjonowaniem całego organizmu, jeżeli chodzi o sferę poznawczą to często występuje dezorganizacja poczucia własnej tożsamości, dziecko czuje się przy tym wewnętrznie rozbite.

Niestety ogromny wpływ mają na te przykre fakty pandemia, zdalne nauczanie, lockdown, czyli izolacja. Są to jedne z kilku przyczyn występowania depresji wśród dzieci, inne to przyczyny biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Co najważniejsze to korzystanie z pomocy specjalistów, gdy widzimy niepokojące sygnały i gdy zachowanie naszych dzieci nas niepokoi porozmawiajmy o tym z profesjonalistą. Jedną z metod terapeutycznych, ostatnio bardzo spopularyzowanych jest bajkoterapia. Jest to forma biblioterapii, która stosowana jest od lat w medycynie, psychiatrii, pedagogice. Polega na ukierunkowanym czytaniu wyselekcjonowanych fragmentów książki, tak aby po lekturze omawiać wnioski, “wyciągać” z nich lekcję. Bajkoterapia najczęściej jest stosowana w terapii u dzieci w wieku od 4 do 9 lat. Czemu służy odczytanie takiej bajki, baśni? Można powiedzieć, że jest pewnego rodzaju drogowskazem, podpowiedzią lub przygotowaniem na jakąś trudną sytuację. Poprzez odczytanie bajki dzieci widzą, że inne dzieci mają podobne “problemy”. Trzeba pamiętać, że nie jest formą leczenia, ale często jest używana w trakcie psychoterapii jako dodatkowa pomoc np. przy obniżaniu nieprzyjemnego napięcia emocjonalnego. Główne cele bajkoterapii to nazywanie uczuć, nadawanie im wartości. Rozwijanie myślenia i samoświadomości, zachęcanie do dyskusji, do działania. Bajka terapeutyczna ma za zadanie stymulować dziecko do pozytywnej zmiany w zachowaniu i ma pomóc w odnalezieniu się w trudnej sytuacji. Zbliżają się Święta, dlatego książka o takiej tematyce będzie dobrym pomysłem na prezent dla dziecka, obecnie jest dostępny cały wachlarz takich bajek, które z pewnością będą wartościową lekturą.

 

Monika Solarz,

Psycholog

Wróć do listy wpisów